پر کردن های دندانی کامپوزیتی در حال تبدیل شدن به یک جایگزین متداول برای پرکردن آمالگام هستند، در درجه اول نگرانی ها به دلیل وجود جیوه بوده است. در حالی که رزین کامپوزیت یکی از ایمن ترین پرکننده های موجود برای دندان است، اما مهم است که از دندانپزشک خود در مورد مواد دقیق استفاده شده در پرکردگی دندان های خود سؤال کنید. در ادامه به بررسی برخی از خطرات کامپوزیت برای سلامتی خواهیم پرداخت.
یک عمل دندانپزشکی بیولوژیکی باید این اطمینان را به شما بدهد که پر کردن کامپوزیت آنها عاری از هرگونه مواد سمی است که ممکن است به طور بالقوه به سلامتی شما آسیب برساند.
1. حساسیت و تحریک لثه
یکی از شایع‌ترین عوارض کامپوزیت دندان، حساسیت یا تحریک لثه‌ها است. این مشکل معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:
نصب نادرست: اگر کامپوزیت بیش از حد به لثه نزدیک باشد یا به‌درستی پولیش نشود، ممکن است لثه را تحریک کند.
مواد شیمیایی: برخی افراد به رزین‌های کامپوزیت یا مواد باندینگ حساسیت دارند، که می‌تواند باعث التهاب لثه شود.
بهداشت ضعیف: تجمع پلاک در اطراف کامپوزیت می‌تواند به بیماری‌های لثه منجر شود.
پیشگیری: انتخاب دندانپزشک متخصص، رعایت بهداشت دهان (مسواک زدن دو بار در روز و استفاده از نخ دندان) و معاینات منظم می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
2. تغییر رنگ و لکه‌پذیری
کامپوزیت‌ها نسبت به لمینت‌های سرامیکی بیشتر در معرض تغییر رنگ هستند. مصرف مواد غذایی رنگی (مثل قهوه، چای، یا شراب قرمز) و سیگار می‌تواند باعث لکه‌دار شدن کامپوزیت شود. این مشکل اگرچه مستقیماً به سلامتی آسیب نمی‌رساند، اما می‌تواند ظاهر دندان‌ها را تحت تأثیر قرار داده و نیاز به پولیش یا تعویض زودهنگام ایجاد کند.
پیشگیری: کاهش مصرف مواد غذایی رنگی، اجتناب از سیگار و انجام پولیش دوره‌ای توسط دندانپزشک می‌تواند به حفظ رنگ کامپوزیت کمک کند.
3. پوسیدگی ثانویه دندان
اگر کامپوزیت به‌درستی نصب نشود یا حاشیه آن به خوبی مهر و موم نشود، باکتری‌ها می‌توانند در زیر یا اطراف کامپوزیت نفوذ کرده و باعث پوسیدگی ثانویه شوند. این مشکل به‌ویژه در افرادی که بهداشت دهان را رعایت نمی‌کنند شایع است.
پیشگیری: معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت بهداشت دهان می‌تواند از این خطر جلوگیری کند. همچنین، انتخاب مواد باکیفیت و دندانپزشک باتجربه اهمیت زیادی دارد.
4. شکستگی یا جدا شدن کامپوزیت
کامپوزیت‌ها، به‌ویژه در دندان‌های عقبی که تحت فشار جویدن هستند، ممکن است ترک بخورند یا بشکنند. عاداتی مانند دندان‌قروچه، جویدن غذاهای سفت (مثل یخ یا آجیل)، یا استفاده از دندان برای باز کردن اشیا می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
پیشگیری: استفاده از محافظ شبانه یا نایت گارد برای افرادی که دندان‌قروچه دارند، اجتناب از جویدن مواد سخت و انتخاب کامپوزیت‌های مقاوم (مثل نانوکامپوزیت‌ها) می‌تواند این مشکل را کاهش دهد.
5. حساسیت دندانی
برخی افراد پس از نصب کامپوزیت، به‌ویژه اگر تراش دندان انجام شده باشد، دچار حساسیت به گرما، سرما یا فشار می‌شوند. این حساسیت معمولاً موقتی است، اما در موارد نادر ممکن است طولانی‌مدت شود.
پیشگیری: استفاده از خمیردندان‌های مخصوص دندان‌های حساس و مشورت با دندانپزشک برای بررسی نصب صحیح کامپوزیت می‌تواند کمک‌کننده باشد.
6. واکنش‌های آلرژیک
هرچند نادر، برخی افراد ممکن است به مواد تشکیل‌دهنده کامپوزیت (مانند Bis-GMA یا دیگر مونومرها) واکنش آلرژیک نشان دهند. این واکنش‌ها می‌توانند شامل تورم، خارش، یا حتی مشکلات سیستمیک باشند.
پیشگیری: پیش از انجام کامپوزیت، با دندانپزشک درباره سابقه آلرژی خود صحبت کنید. در صورت لزوم، تست حساسیت انجام دهید.
7. تأثیر بر بارداری
اگرچه کامپوزیت به خودی خود برای زنان باردار بی‌خطر است، اما استفاده از برخی داروهای بی‌حسی یا مسکن‌ها در طی فرآیند ممکن است برای جنین مضر باشد. به همین دلیل، دندانپزشکان معمولاً توصیه می‌کنند کامپوزیت زیبایی در دوران بارداری انجام نشود، مگر در موارد ضروری و ترجیحاً در سه‌ماهه دوم بارداری.
پیشگیری: مادران باردار باید پیش از هرگونه درمان دندانپزشکی با پزشک و دندانپزشک خود مشورت کنند.
8. تجمع پلاک و بوی بد دهان
اگر کامپوزیت به‌درستی نصب نشود یا بهداشت دهان رعایت نشود، پلاک و باکتری‌ها می‌توانند در اطراف کامپوزیت تجمع کنند. این مشکل می‌تواند به بوی بد دهان یا حتی بیماری‌های لثه منجر شود.
پیشگیری: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و شستشوی دهان با دهان‌شویه ضدباکتری می‌تواند این خطر را به حداقل برساند.
پیشنهاد مطالعه: راهکارهایی برای کاهش بوی بد دهان
عوامل تأثیرگذار بر خطرات کامپوزیت دندان
چندین عامل می‌توانند احتمال بروز عوارض را افزایش یا کاهش دهند:
کیفیت مواد: برندهای معتبر مانند سارمکو (سوئیس)، توکویاما (ژاپن)، یا BISCO (آمریکا) به دلیل مقاومت بالا و تطبیق‌پذیری بهتر، معمولاً عوارض کمتری دارند.
تخصص دندانپزشک: نصب نادرست می‌تواند به مشکلات متعددی از جمله پوسیدگی، حساسیت، یا تحریک لثه منجر شود. انتخاب دندانپزشک متخصص ترمیمی و زیبایی حیاتی است.
بهداشت دهان: رعایت نکردن بهداشت دهان اصلی‌ترین عامل عوارض بلندمدت مانند پوسیدگی و بیماری لثه است.
عادات فردی: عاداتی مانند دندان‌قروچه یا مصرف زیاد مواد رنگی می‌توانند طول عمر و سلامت کامپوزیت را تحت تأثیر قرار دهند.
راه‌های پیشگیری از خطرات کامپوزیت دندان برای سلامتی بدن
برای کاهش خطرات و افزایش طول عمر کامپوزیت، رعایت نکات زیر ضروری است:
انتخاب دندانپزشک متخصص: مطمئن شوید که دندانپزشک شما تجربه کافی در نصب کامپوزیت دارد.
استفاده از مواد باکیفیت: برندهای معتبر و نانوکامپوزیت‌ها معمولاً دوام و مقاومت بیشتری دارند.
رعایت بهداشت دهان: مسواک زدن دو بار در روز، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه ضدباکتری را فراموش نکنید.
اجتناب از عادات مضر: از جویدن مواد سفت، سیگار کشیدن، یا دندان‌قروچه بدون محافظ خودداری کنید.
معاینات منظم: هر 6 ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکلات احتمالی زودهنگام شناسایی شوند.
پولیش دوره‌ای: برای حفظ ظاهر و جلوگیری از لکه‌پذیری، پولیش منظم انجام دهید.
مقایسه کامپوزیت با سایر روش‌ها (لمینت و بلیچینگ)
برای درک بهتر خطرات کامپوزیت، مقایسه آن با روش‌های دیگر مفید است:
کامپوزیت در برابر لمینت: کامپوزیت کمتر تهاجمی است و معمولاً نیازی به تراش مینای دندان ندارد، اما لمینت‌ها مقاومت بیشتری در برابر لکه و شکستگی دارند. با این حال، لمینت‌ها گران‌تر هستند و نیاز به آماده‌سازی بیشتری دارند.(تفاوت لمینت و کامپوزیت)
کامپوزیت در برابر بلیچینگ: بلیچینگ برای سفید کردن دندان‌های طبیعی مناسب است، اما نمی‌تواند دندان‌های پرشده یا آسیب‌دیده را اصلاح کند. کامپوزیت در این موارد کاربرد بیشتری دارد، اما نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
پرسش‌های متداول درباره خطرات کامپوزیت دندان
1. آیا کامپوزیت دندان باعث پوسیدگی می‌شود؟
خیر، کامپوزیت به خودی خود باعث پوسیدگی نمی‌شود، اما نصب نادرست یا عدم رعایت بهداشت می‌تواند به پوسیدگی ثانویه منجر شود.
2. آیا کامپوزیت برای همه مناسب است؟
خیر، افرادی با دندان‌قروچه شدید، آلرژی به مواد کامپوزیت، یا مشکلات شدید دندانی ممکن است کاندیدای مناسبی نباشند. مشاوره با دندانپزشک ضروری است.
3. طول عمر کامپوزیت چقدر است؟
با مراقبت مناسب، کامپوزیت معمولاً 3 تا 7 سال دوام می‌آورد، اما ممکن است زودتر نیاز به ترمیم یا تعویض داشته باشد.
4. آیا کامپوزیت به دندان‌های طبیعی آسیب می‌رساند؟
اگر به‌درستی نصب شود، معمولاً به دندان‌های طبیعی آسیب نمی‌رساند، زیرا نیازی به تراش مینای دندان ندارد.
کامپوزیت دندان روشی مؤثر و مقرون‌به‌صرفه برای بهبود ظاهر و عملکرد دندان‌هاست، اما مانند هر روش پزشکی، خطرات احتمالی مانند حساسیت، پوسیدگی ثانویه، یا شکستگی را به همراه دارد. با انتخاب دندانپزشک متخصص، استفاده از مواد باکیفیت و رعایت بهداشت دهان، می‌توانید این خطرات را به حداقل برسانید. پیش از تصمیم‌گیری، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید این روش برای شما مناسب است.
رابطه کامپوزیت و سلامتی
پر کردن کامپوزیت به تنهایی و به خودی خود ممکن است باعث مشکلات سلامتی نشود. تحقیقات نشان می دهد که سطوح پایین BPA در برخی از رزین‌های کامپوزیت عموما باعث نگرانی و بروز مشکلات در سلامتی فرد نمی شود.
از نظر رزین کامپوزیت، محققان هشدار می‌دهند که تحقیقات بیشتری برای تعیین اثرات بلندمدت BPAs مورد استفاده در مواد کامپوزیت برای مبارزه با پوسیدگی دندان مورد نیاز است.
قرار گرفتن در معرض بیش از حد BPA اختلالات سلامتی زیر را ممکن است باعث شود :
- اختلالات هورمونی
- مشکلات مربوط به بارداری
- اختلالات غدد درون ریز
- نگرانی های رفتاری در کودکان
- افزایش خطر ابتلا به فشار خون و بیماری قلبی
برخی از پرکننده های کامپوزیت رزین نیز ممکن است باعث واکنش های آلرژیک در بیماران شوند. واکنش‌ها ممکن است شبیه بثورات پوستی، خارش یا تورم باشند. واکنش‌ها به پر کردن آمالگام شایع‌تر است.
ایمن ترین مواد پرکننده دندان
ایمن ترین مواد پرکننده دندان برای دندان های طبیعی عبارتند از:
پرسلن/سرامیک
پر کردن های پرسلن تا زمانی که با پرکردگی های فلزی موجود ترکیب نشده باشند برای پر کردن دندان بی خطر هستند. هنگامی که روی پرکردگی های فلزی استفاده می شود، در صورت نفوذ به داخل حفره دهان می تواند باعث آسیب به ساختار دندان و سمیت شود.
گلاس آینومر (بدون فلوراید)
این پرکننده های همرنگ یا سفید دندان تا زمانی که فاقد فلوراید باشند، گزینه ای مطمئن هستند. استفاده از فلوراید با پیشگیری از پوسیدگی یا پوسیدگی مرتبط است، اما در صورت استفاده بیش از حد می تواند اثرات منفی بر سلامتی داشته باشد.
کامپوزیت رزین بدون BPA :
پر کردن کامپوزیت یک گزینه ایمن در نظر گرفته می شود زمانی که مواد سمی در مخلوط استفاده نمی شود. معاینات منظم دندانپزشکی و راهکارهایی برای رفع عادت هایی مانند دندان قروچه، عمر پرکردگی های شما را طولانی تر می کند.
معایب پر کردن کامپوزیت
پر کردن کامپوزیت دارای معایبی است. آنها می توانند گران تر از پر کردن آمالگام باشند و در طول زمان با سایش زیاد یا دندان قروچه آسیب می بینند. پرکردگی های آمالگام یکی از بادوام ترین پرکننده ها به حساب می آیند، اما خطراتی را به همراه دارند.
پرکننده‌های آمالگام دندان که گاهی پرکننده‌های نقره نامیده می‌شوند، خطرناک‌ترین مواد ترمیمی محسوب می‌شوند که امروزه هنوز به طور گسترده در مطب‌های دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در موارد شدیدتر، مسمومیت جیوه با با فلزات سنگین مرتبط است وضعیت شدیدی که می تواند باعث علائم عصبی شود.
بیمارانی که نگران عوارض جانبی سطوح پایین جیوه هستند به دندانپزشکان مراجعه می کنند تا پرکننده های جیوه را حذف کنند تا محلول های طبیعی را جایگزین پرکردگی های آمالگام نقره کنند.
عمر محدود
در مقایسه با جنس‌های دیگری مانند آمالگام، کامپوزیت‌ها معمولاً عمر کمتری دارند و نیاز به تعویض ممکن است.
مواد حساسیت‌زا
برخی از افراد ممکن است به موادی که در ترکیب کامپوزیت‌ها استفاده می‌شوند حساسیت داشته باشند و عوارضی مانند التهابات و درد را تجربه کنند.
ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد
کامپوزیت‌ها ممکن است به مرور زمان رنگ تغییر دهند، لکه بگیرند یا ریزش کنند، که نیاز به تعویض آنها را برای برطرف کردن این مشکلات به همراه دارد.
خطر ایجاد حفره زیر کامپوزیت
اگر پر کردن کامپوزیت به درستی انجام نشود و فشارهای صحیحی به دندان وارد نشود، ممکن است حفره‌های زیر کامپوزیت ایجاد شود که باعث نیاز به تعویض آن می‌شود.
هزینه
هزینه‌های مربوط به پر کردن با کامپوزیت ممکن است بیشتر از سایر جنس‌ها باشد، اگرچه این معمولاً به دلیل استفاده از مواد بیشتر و همچنین تکنیک‌های پیشرفته‌تر است.
نیاز به مهارت تخصصی
پر کردن با کامپوزیت نیازمند مهارت و دقت زیاد پزشک است، بنابراین اگر پزشک توانایی مناسبی در انجام این روش را نداشته باشد، ممکن است نتایج نهایی به دلیل عدم صحت و دقت کافی ناپسند باشد.
به طور کلی، همچنان که کامپوزیت‌ها روشی محبوب برای پر کردن دندان‌ها هستند، اما معایب و ریسک‌های خاص خود را دارند که باید با آنها آشنا بود.
