مطالعه جهانی در رابطه با بیماری های مربوط به بهداشت دهان و دندان در سال 2017 تخمین زد که بیماری های دهان نزدیک به 3.5 میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد که پوسیدگی دندان های دائمی شایع ترین بیماری در میان آن ها است. در سطح جهانی تخمین زده می شود که 2.3 میلیارد نفر از پوسیدگی دندان های دائمی و بیش از 530 میلیون کودک از پوسیدگی دندان های شیری رنج می برند.
در اکثر کشورهای کم درآمد و متوسط، با افزایش شهرنشینی و تغییر شرایط زندگی، شیوع بیماری های دهان و دندان همچنان رو به افزایش است. این در درجه اول به دلیل استفاده ناکافی از فلوراید (در تامین آب و محصولات بهداشت دهان و دندان مانند خمیر دندان) و دسترسی ضعیف به خدمات بهداشت دهان و دندان در جامعه است. بازاریابی مواد غذایی و نوشیدنی های سرشار از شکر و همچنین تنباکو و الکل منجر به مصرف رو به رشد محصولاتی شده است که به شرایط بهداشت دهان و دندان و سایر بیماری های غیرواگیر کمک می کنند.
بهداشت دهان و دندان
بیماری های دهان و دندان به طور نامتناسبی بر اعضای فقیر و محروم جامعه تأثیر می گذارد. ارتباط بسیار قوی و ثابتی بین وضعیت اجتماعی-اقتصادی (درآمد، شغل و سطح تحصیلات) و شیوع و شدت بیماری های دهان و دندان وجود دارد. این ارتباط از سنین اولیه کودکی تا سنین بالاتر و در بین جمعیت های بالا، متوسط و پایین وجود دارد.
راه های جلوگیری از بیماری های دهان و دندان
برای بیماری های دهان و و دندان می توان از طریق مداخلات بهداشت عمومی و با پرداختن به عوامل رایج خطر این بیماری ها، آن ها را کاهش داد.
1_ رژیم غذایی مناسب
ترویج یک رژیم غذایی متعادل که مصرف قند در آن محدود بوده و همچنین سرشار از میوه و سبزیجات باشد، بسیار موثر است. ترجیح دادن آب به عنوان نوشیدنی اصلی یکی از مبناهای اصلی رژیم غذایی مناسب می باشد بنابراین توصیه می شود مصرف انواع نوشابه ها و نوشیدنی های الکلی را به حداقل برسانید.
2_ مصرف فلوراید
فلوراید عامل اصلی جلوگیری از پوسیدگی دندان ها می باشد. با استفاده از خمیر دندان های حاوی فلوراید می توان تا حد زیادی از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کرد.
بررسی های اخیرا نشان داد که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در صورت عدم استفاده از فلوراید، مانع از ایجاد حفره در دندان های فرد نمی شود. بنابراین در کنار درست مسواک زدن و درست نخ دندان کشیدن باید مصرف فلوراید کافی داشته باشید.
هشت روش پیشگیری از پوسیدن دندان که باید بدانید!
3_ بهداشت دهان و دندان
استفاده از نخ دندان و مسواک زدن دندان ها از جمله اقداماتی است که به سلامت دهان و دندان خیلی کمک می کند که باید به صورت روزانه و منظم به آن بپردازید.
همچنین برخی از مطالعات نشان می دهد که برخی از دهانشویه ها می توانند برای سلامت دهان مفید باشد. توجه داشته باشید دهانشویه نمی تواند جایگزین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن شود، اما می تواند مکمل این روش ها باشد.
4_ مصرف الکل و دخانیات
توقف مصرف انواع دخانیات و یا کاهش مصرف الکل کمک شایانی به بهداشت دهان و دندان شما می کند که نباید از آن غافل بود. چرا که دخانیات بر ظاهر دهان نیز تأثیر می گذارد و منجر به زرد شدن دندان ها و زبان می شود و همچنین افراد سیگاری از بوی بد دهان رنج می برند.
5_ مراجعه منظم به دندان پزشک
کارشناسان توصیه می کنند که افراد باید هر 6 ماه یک بار برای معاینه به دندان پزشک مراجعه کنند. دندان پزشک علائم بصری حفره ها، بیماری لثه، سرطان دهان و سایر مسائل مربوط به سلامت دهان را بررسی می کند. در طول معاینه معمول دندان پزشکی، یک متخصص بهداشت دندان ها را تمیز کرده و پلاک هایی که مدت زیادی روی دندان های شما هستند را از بین می برند.
انواع بیماری های دهان و دندان
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان زمانی ایجاد می‌شود که پلاک روی سطح دندان ایجاد می شود و قندهای آزاد (همه قندهای اضافه شده به غذاها، به اضافه قندهای موجود در عسل، شربت‌ها و آب میوه ها) موجود در غذاها و نوشیدنی‌ها به اسیدهایی تبدیل می شوند که به مرور زمان دندان را از بین می برند. مصرف مداوم قندهای آزاد، عدم استفاده کافی از فلوراید و عدم حذف پلاک با مسواک زدن می تواند منجر به پوسیدگی، درد و گاهی اوقات از دست دادن دندان و عفونت شود.
بیماری پریودنتال (لثه)
بیماری پریودنتال بافت هایی را که هم دندان را احاطه کرده و هم از آن حمایت می کنند، تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری با خونریزی یا تورم لثه (ژنژیویت)، درد و گاهی اوقات بوی بد دهان مشخص می شود. در شکل شدیدتر، لثه می تواند از دندان جدا شده و استخوان نگهدارنده آن باشد و باعث لق شدن و گاهی افتادن دندان ها شود. تخمین زده می شود که بیماری های پریودنتال شدید تقریباً 10 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. علت اصلی بیماری پریودنتال، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از تنباکو است.
سرطان دهان
سرطان دهان شامل سرطان های لب، سایر قسمت های دهان و اوروفارنکس است. بروز جهانی سرطان های لب و حفره دهان 4 مورد در هر 100000 نفر برآورد شده است. با این حال، تنوع گسترده ای در سراسر جهان وجود دارد (از هیچ موردی ثبت نشده تا حدود 20 مورد در هر 100000 نفر). سرطان دهان در مردان و در افراد مسن شایع تر است و بر اساس شرایط اجتماعی-اقتصادی به شدت متفاوت است.
مصرف تنباکو و الکل از علل اصلی سرطان دهان هستند. در برخی از کشورهای آسیایی-اقیانوسیه، میزان بروز سرطان دهان در میان سه سرطان برتر قرار دارد. در آمریکای شمالی و اروپا، عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی عامل درصد فزاینده ای از سرطان های دهان در بین جوانان هستند.
نوما
نوما یک بیماری قانقاریای شدید دهان و صورت است. این بیماری بیشتر کودکان 2 تا 6 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد که از سوء تغذیه رنج می برند یا مبتلا به بیماری های عفونی می باشند. همچنین کودکانی که در فقر شدید با بهداشت نامناسب دهان و یا با سیستم ایمنی ضعیف زندگی می کنند، را بیشتر درگیر می کند.
نوما بیشتر در صحراهای جنوب آفریقا یافت می شود. می توان تخمین زد که سالانه 140000 مورد جدید نوما ثبت می شود. این بیماری در 90 درصد مواقع کشنده است و بازماندگان از تغییر شکل شدید صورت رنج می برند. آن ها در صحبت کردن و غذا خوردن مشکل دارند و به جراحی و توانبخشی پیچیده نیاز دارند. در جایی که نوما در مراحل اولیه تشخیص داده می شود، پیشرفت آن می تواند به سرعت از طریق بهداشت اولیه، آنتی بیوتیک ها و بهبود تغذیه متوقف شود.
شکاف کام و لب
شکاف لب یا کام بیش از 1 نفر از هر 1000 نوزاد در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. استعداد ژنتیکی یکی از دلایل اصلی این بیماری است. با این حال، تغذیه نامناسب مادر، مصرف تنباکو، الکل و چاقی در دوران بارداری نیز نقش موثری دارند. در محیط های کم درآمد، میزان مرگ و میر بالایی در دوره نوزادی بر اثر این بیماری وجود دارد. اگر شکاف های لب و کام به درستی توسط جراح درمان شود، توانبخشی کامل امکان پذیر است.
نتیجه گیری
بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در سلامتی افراد دارد. بیماری های دهان و دندان بسیار زیاد بر سلامتی افراد مختلف در جهان تاثیر گذار هستند و افراد را در طول زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. چرا که باعث درد، ناراحتی، بدشکلی و حتی مرگ می شود.
