خشکی دهان(zeer-o-STOE-me-uh)، به شرایطی اشاره دارد که در آن غدد بزاقی، بزاق کافی برای خیس نگه داشتن دهان شما تولید نمی کنند. دلیل خشکی دهان اغلب به عوارض جانبی برخی داروها یا مشکلات مربوط به افزایش سن یا در نتیجه پرتودرمانی برای سرطان برمی گردد. در مواردی کمتر از حد معمول، خشکی دهان ممکن است ناشی از شرایطی باشد که به طور مستقیم بر غدد بزاقی تأثیر می گذارد. کاهش بزاق و خشکی دهان می تواند عواقبی داشته باشد که سلامت عمومی بدن، سلامت دندان ها و لثه ها را تهدید کند. در نتیجه توصیه می شود نسبت به درمان خشکی دهان سریع تر اقدام شود.
مزایای بزاق دهان
بزاق با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط باکتری ها در دهان، محدود کردن رشد باکتری ها و شستشوی ذرات غذا بین دندان ها از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. بزاق همچنین توانایی چشایی را افزایش می دهد و جویدن و بلعیدن را آسان تر می کند. علاوه بر این مزایای ذکر شده، آنزیم های موجود در بزاق به هضم غذا کمک می کنند.
علائم خشکی دهان
اگر دهان شما بزاق کافی تولید نمی کند، ممکن است این علائم را مشاهده کنید:
- خشکی یا احساس چسبندگی در دهان
- بزاق غلیظ و رشته ای به نظر می رسد
- بوی بد دهان
- مشکل در جویدن، صحبت کردن و بلعیدن
- خشکی یا گلودرد و گرفتگی صدا
- زبان خشک یا شیاردار
- تغییر حس چشایی
- مشکلاتی در نصب دندان مصنوعی
- علاوه بر این، خشکی دهان ممکن است باعث چسبیدن رژ لب به دندان شود.
چه زمانی برای درمان خشکی دهان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه علائم و نشانه های خشکی دهان شدید، برای درمان خشکی دهان حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
علل خشکی دهان
خشکی دهان زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی در دهان بزاق کافی برای خیس نگه داشتن دهان تولید نمی کنند. این غدد ممکن است در نتیجه موارد زیر به درستی کار نکنند:
مصرف برخی دارو ها
بسیاری از داروهای بدون نسخه، به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد خشکی دهان می شوند.
دارو هایی که باعث ایجاد خشکی دهان می شوند:
- داروهای مورد استفاده برای درمان افسردگی
- فشار خون بالا
- اضطراب
- برخی از آنتی هیستامین ها
- ضد احتقان ها
- شل کننده های عضلانی
- داروهای ضد درد
سالخوردگی
بسیاری از افراد مسن با افزایش سن دچار خشکی دهان می شوند. عوامل مؤثر در ایجاد خشکی دهان در افراد مسن عبارتند از مصرف برخی داروها، تغییر در توانایی بدن در پردازش دارو، تغذیه ناکافی و وجود مشکلات سلامتی طولانی مدت.
درمان سرطان
داروهای شیمی درمانی می توانند ماهیت بزاق و مقدار تولید آن را تغییر دهند. ممکن است موقتی باشد و بعد از اتمام درمان غدد بزاقی به طور طبیعی شروع به تشح بزاق کنند.
پرتو درمانی
پرتو درمانی سر و گردن می تواند به غدد بزاقی آسیب رسانده و باعث کاهش قابل توجه بزاق دهان شود. موقت یا دائمی بودن آن به دوز پرتو و ناحیه تحت درمان بستگی دارد.
سایر عوامل ایجاد خشکی دهان:
- دیابت
- سکته
- عفونت قارچی (برفک دهان)
- بیماری آلزایمر
- بیماری های خودایمنی مانند سندرم شوگرن یا HIV/AIDS
- خروپف و تنفس با دهان
مصرف دخانیات و الکل
نوشیدن الکل و مصرف دخانیات به هر شکلی می تواند علائم خشکی دهان را افزایش دهد.
مصرف تفریحی مواد مخدر
استفاده از مت آمفتامین می تواند باعث خشکی شدید دهان و در نتیجه آسیب رساندن به دندان ها شود، وضعیتی که به عنوان “دهان متم” نیز شناخته می شود. ماری جوانا همچنین می تواند باعث خشکی دهان شود.
عوارض عدم درمان خشکی دهان
در صورت عدم درمان خشکی دهان، ممکن است دچار مشکلات زیر شوید:
- افزایش پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری لثه
- زخم های دهان
- عفونت قارچی در دهان (برفک دهان)
- زخم یا شکاف پوست در گوشه های دهان، یا ترک خوردن لب ها
- تغذیه نامناسب ناشی از مشکلات جویدن و بلعیدن
در نتیجه توصیه می شود در صورتی که علائم ذکر شده را مشاهده کردید فورا نسبت به درمان خشکی دهان اقدامات لازم را انجام دهید.
