دیسگوزیا، تغییر در حس چشایی، می تواند یکی از عوارض جانبی مسائل پزشکی باشد که در آن فرد طعم فلز در دهان خود حس می کند. طعم فلزی دهان بسیار شایع است و در ادامه به بررسی دقیق علائم، دلایل و درمان طعم فلز دهان خواهیم پرداخت. دیسگوزیا (Dysgeusia) یک اختلال در حس چشایی است که باعث می‌شود افراد طعم‌های غیرعادی را تجربه کنند. این حالت ممکن است به صورت طعم‌های ناخوشایند، فلزی، تلخ، شور یا ترش در دهان احساس شود، حتی زمانی که غذا یا نوشیدنی خاصی مصرف نشده است.
دلایل طعم فلزی دهان
از دلایل غیر معمول طعم فلزی دهان می تواند نشان دهنده یک بیماری جدی مانند مشکلات کلیوی یا کبدی، دیابت یا برخی سرطان ها باشد.اما برخی علائم وجود دارند که معمول تر هستند و در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد.
بهداشت ضعیف دهان
اگر به طور منظم از مسواک و نخ دندان استفاده نمی کنید، ممکن است به مشکلات دندان و لثه مانند بیماری های لثه پریودنتیت و عفونت دندان مبتلا شوید و طعم فلز در دهان شما می تواند به خاطر عفونت باشد. این عفونت ها با مراجه به دندانپزشک قابل درمان هستند.
طعم فلز دهان معمولاً پس از از بین رفتن عفونت بدن، از بین می‌رود.
مصرف برخی دارو ها و طعم فلزی دهان
مصرف برخی داروها می‌تواند باعث ایجاد طعم فلزی در دهان شود، زیرا بدن دارو را جذب کرده و سپس با بزاق از بدن خارج می‌شود. این داروها عبارتند از:
- آنتی بیوتیک هایی مانند کلاریترومایسین، مترونیدازول و تتراسایکلین.
- آلوپورینول، داروی نقرس .
- داروهای فشار خون، از جمله کاپتوپریل.
- لیتیوم که برای درمان برخی بیماری های روانپزشکی استفاده می شود.
- متازولامید، برای درمان گلوکوم استفاده می شود .
- متفورمین، داروی دیابت
داروهایی که عوارض مصرف آن ها خشکی دهان است، مانند داروهای ضدافسردگی، نیز می‌توانند عامل طعم فلزی دهان باشند، زیرا جوانه‌های چشایی شما را می‌بندند، در نتیجه بر حس چشایی شما تأثیر گذار خواهد بود.
ویتامین ها یا داروهای بدون نسخه
- مولتی ویتامین ها
- داروهای سرماخوردگی
- ویتامین های دوران بارداری
- مکمل های آهن یا کلسیم
عفونت ها
برخی از بیماری‌های موقتی می‌توانند حس چشایی شما را تغییر دهند، که ممکن است طعم فلز را در دهان شما ایجاد کند:
- سرماخوردگی
- سینوزیت
- عفونت های تنفسی فوقانی
شیمی درمانی
بیمارانی که تحت درمان با شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستند، احتمالا طیف وسیعی از تغییرات در طعم و بو را تجربه می کنند، از جمله طعم فلزی که گاهی به آن “دهان شیمی درمانی” می گویند.
مطالعات نشان می دهد که مصرف روی و ویتامین D ممکن است در درمان طعم فلزی دهان کمک کننده باشند.
بارداری و احساس طعم فلز در دهان
سرزنش هورمون ها: دیسگوزی یا همان تغییرات در حس چشایی در دوران بارداری شایع است. در برخی از مادران باردار، دیسگوزی به معنای هوس خوردن ترشی و شیرنی است، در حالی که برای برخی دیگر، می تواند به صورت طعم فلزی یا طعم ترشی غیرقابل توصیف باشد.
به طور معمول، دیسگوزی در بدترین حالت خود در سه ماهه اول بارداری است، بنابراین با رسیدن به ماه های آخر بارداری این طعم فلز در دهان باید به تدریج از بین برود.
زوال عقل و ناهنجاری های طعم
جوانه های چشایی زبان همه با افزایش سن کاهش می یابد، اما در افراد مبتلا به زوال عقل، این تغییرات و کاهش جوانه های چشایی زبان،ممکن است سریع تر شود. گاهی اوقات طعم غذا متفاوت از قبل می شود که پزشکان آن را “ناهنجاری های طعم” می نامند.
جوانه های چشایی توسط اعصاب به مغز متصل می شوند و ناهنجاری های چشایی زمانی رخ می دهد که بخشی از مغز که مربوط به چشایی است به درستی کار نکند.
آلرژی
یکی از عوارض جانبی آلرژی غذایی می تواند احساس طعم فلز در دهان باشد. این نشانه اولیه آنافیلاکسی است که می تواند کشنده باشد. در صورتی که این نوع آلرژی را مشاهده کردید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
غذاها:
- برخی غذاها ممکن است واکنش‌های آلرژیک ایجاد کنند که باعث تغییر در حس چشایی و ایجاد طعم فلزی شوند. مواد غذایی رایج شامل آجیل‌ها، غذاهای دریایی، شیر، تخم‌مرغ و گندم هستند.
گرده‌ها و مواد حساسیت‌زا در هوا:
- آلرژی به گرده‌ها، گرد و غبار یا کپک‌ها می‌تواند منجر به التهاب و تورم در مجاری تنفسی و بینی شود که ممکن است حس چشایی را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد طعم فلزی شود.
داروها:
- برخی داروها که برای درمان آلرژی‌ها استفاده می‌شوند، مانند آنتی‌هیستامین‌ها، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند که شامل طعم فلزی در دهان است.
واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی):
- در موارد نادر، واکنش‌های آلرژیک شدید می‌توانند علائمی از جمله تغییرات در حس چشایی و ایجاد طعم فلزی در دهان داشته باشند.
آلرژی به مواد شیمیایی و مواد آرایشی:
- برخی از افراد ممکن است به مواد شیمیایی موجود در محصولات خانگی، محصولات آرایشی یا حتی فلزات خاص مانند نیکل آلرژی داشته باشند. این آلرژی‌ها می‌توانند منجر به التهاب و تغییرات در حس چشایی شوند.
اگر فردی احساس طعم فلزی در دهان خود دارد و مشکوک به آلرژی است، مشاوره با پزشک یا آلرژی‌شناس می‌تواند به شناسایی علت دقیق و ارائه راهکارهای مناسب برای مدیریت این عارضه کمک کند.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
تنفس در سطوح بالای برخی از مواد می تواند منجر به طعم آهن در دهان شود.
حشره کش ها
احساس طعم فلزی در دهان ممکن است نشانه ای از انواع خاصی از مسمومیت با آفت کش ها باشد.
سرب
اغلب در رنگ‌های مبتنی بر سرب، گرد و غبار رنگ و خاک آلوده یافت می‌شود، این عنصر شیمیایی منابع دیگری نیز دارد، از جمله آب، سفال و برخی مواد آرایشی.
جیوه
به طور معمول در ماهی ها و سایر غذاهای دریایی وجود دارد، این فلز سمی را می توان در دماسنج های قدیمی نیز یافت.
طعم فلز دهان و کرونا
پزشکان مدت‌هاست به این نتیجه رسیده اند که از دست دادن حس چشایی و بویایی یکی از عوارض جانبی کرونا است. اما برخی افراد مبتلا احساس طعم فلزی در دهان خود را نیز گزارش کرده‌اند.
به طور معمول، طعم فلزی در دهان پس از درمان علت آن از بین می رود، اما طعم فلزی ناشی از ویروس کرونا در دهان ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از بهبودی در دهان شما احساس شود.
نکاتی برای جلوگیری از ایجاد طعم فلزی دهان
- برای حفظ سلامت خود، بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، از نخ دندان و مسواک استفاده کرده و مسواک را روی زبان خود نیز بکشید.
- کارد و چنگال فلزی و بطری های آب را که می تواند طعم فلز را بدتر تعویض کنید. به جای آن از کارد و چنگال شیشه ای، پلاستیکی یا سرامیکی استفاده کنید.
- قبل از غذا خوردن، دهان خود را با محلول جوش شیرین و آب گرم بشویید. این کا pH دهان شما را تنظیم می کند.
- سیگار را ترک کنید، زیرا سیگار ممکن است طعم فلز را در دهان تشدید کند.
- از آدامس های نعنایی بدون شکر استفاده کنید.
- غذاهایی بخورید که می توانند طعم فلز را از بین ببرد.
- مرکبات به خصوص آب لیمو و لیمو ترش مصرف کنید.
- غذاهای ترش مانند ترشیجات و سایر اقلام دارای سرکه مصرف کنید.
- مصرف شیرین کننده ها، مانند شربت افرا (که باید در مقادیر کم استفاده شود).
با این حال، برای درمان طعم فلزی دهان هر کار موقتی که انجام می دهید، در کنار آن علت اصلی را هم یافته و درمان کنید.
