ساخت دستگاه های ارتودنسی

ساخت دستگاه های ارتودنسی با هدف اصلاح مشکلات دندان ها و ساختار فک صورت می‌گیرد. به عنوان مثال می توان به دندان های کج اشاره کرد. وجود اختلال در ساختار دندان ها و فک می تواند منجر به مشکلاتی مانند جویدن و در نتیجه درد معده یا مواردی شود که به مفاصل فک فشار وارد می کند، مانند میگرن شدید.

از آنجایی که دندان های شلوغ بر ظاهر فرد تاثیر بسزایی می گذارد. با درمان ارتودنسی فرد می تواند یک دهان سالم‌تر، ظاهری چشم‌گیرتر و دندان‌هایی مرتب که مدت طولانی‌تری در دهان باقی بمانند را داشته باشد. 

مشکلات دندانی که نیاز به ساخت دستگاه های ارتودنسی دارند

اگر دندان ها به درستی در فک پایین و بالا قرار نگیرند، مشکل گاز گرفتن را نیز به همراه دارد. تراز مجدد دندان ها با استفاده از ساخت دستگاه ارتودنسی حاصل می آید. بدین ترتیب از مشکلات احتمالی جلوگیری می شود و می توان دندان هایی زیبا به دست آورد.

1_ بستن ضربدری دندان ها

این وضعیت یک ناهماهنگی است که در آن دندان‌های بالایی هنگام بسته شدن دهان به دندان‌های پایینی می‌چسبند. این اختلال می تواند باعث سایش یا شکستن دندان ها شود و همچنین ظاهر آن را از نظر زیبایی شناسی تحت تاثیر قرار دهد. ناهماهنگی دندان ها در عقب دهان می تواند باعث دندان قروچه، مشکلات فک و رشد غیر طبیعی در صورت فرد شود.

2_دندان های کج

یکی از رایج ترین مشکلاتی است که برای درمان ارتودنسی استفاده می شود. زمانی رخ می دهد که فضای کافی در دهان برای جای گرفتن تمام دندان ها وجود نداشته باشد. استفاده از نخ دندان برای مراقبت های معمول دندان در دندان های کج دشوار است. در صورت عدم درمان، پوسیدگی دندان ممکن است ایجاد شود. پیگیری و مراجعه به دندانپزشکی از سنین پایین برای اطمینان از رشد صحیح دندان ها مهم است.

3_ وجود شکاف بین دندان ها

شکاف غیر طبیعی بین دندان ها مشکلی است که بیشتر در دندان های قدامی دیده می شود. با این حال، می تواند در هر نقطه از دهان رخ دهد. اگر فاصله بین دندان ها درمان نشود، لثه ها را در معرض ابتلا به باکتری قرار می دهد. این می تواند منجر به التهاب لثه و پوسیدگی دندان شود.

4_ کشیدن دندان در محل نامناسب

پس از از بین رفتن دندان های شیری، دندان های دائمی جای آنها را پر می کنند. در این فرآیند ممکن است دندان ها با زاویه نامناسب بیرون بیایند. در چنین حالتی، دندان نهفته‌ای در ابتدای این فرآیند دیده شود. برای رشد مناسب دندان های دائمی، انجام اسکن دندان حداکثر تا 8 سالگی ضروری است. در صورت تشخیص زودهنگام به راحتی می توان آن را اصلاح کرد و حتی از آن جلوگیری کرد.

5_ دندان نهفته

دندان نهفته به این علت رخ می دهد که دندان دیگری در مسیر آن وجود دارد یا به دلیل اینکه فضای کافی در فک وجود ندارد به صورت نهفته باقی می ماند. دندان عقل اغلب نهفته است و می تواند باعث درد شود. افرادی که رشد فک آنها دیر تکمیل می شود، ممکن است با دندان های نهفته مواجه شوند.

6_ اوربایت، آندربایت،کراس بایت، اپن بابت

در اختلال اوربایت دندان های قدامی بالایی خیلی جلوتر از دندان های قدامی تحتانی قرار گرفته‌اند.
همچنین دندان های قدامی تحتانی در آندربایت بیشتر از دندان های قدامی بالا به سمت جلو قرار می گیرند یا اینکه دندان های بالایی عقب تر از دندان های پایین قرار دارند. در مشکل کراس بایت دندان های قسمت جلویی در بالا و پایین روی یکدیگر قرار می گیرند. در اپن بایت نیز خط وسط دندان های جلوی بالایی با خط وسط دندان های جلوی پایینی مطابقت ندارد.

انواع درمان ارتودنسی

نوع درمان توصیه شده توسط دندانپزشک به مشکل ارتودنسی بیمار، شدت مشکل و انتظارات از درمان بستگی دارد. ارتودنتیست ها با ساخت دستگاه های ارتودنسی مختلف ثابت و متحرک یا با به کارگیری درمان های مربوطه، مشکلات ارتودنسی را برطرف می کنند.

1_ دستگاه های ارتودنسی ثابت

بسته به شدت مشکلات دهان، دندان ها و تراز فک بیمار، دستگاه‌های ثابت را می توان برای کوتاه مدت یا طولانی مدت به دندان ها متصل کرد. بیمار می تواند تا زمانی که این وسایل به دندان ها متصل باشد به زندگی عادی خود ادامه دهد. ممکن است دندانپزشکان توصیه کنند که بیماران از خوردن غذاها یا نوشیدنی های حاوی قند بالا و غذاهای سفت و چسبناک خودداری کنند. انواع دستگاه ارتودنسی ثابت عبارتند از:

براکت ها

انواع مختلفی از جمله براکت های فلزی سنتی و براکت های شفاف وجود دارد. هدف از استفاده آنها تراز مجدد دندان ها و بستن شکاف بین دندان ها می‌باشد. درمان با ساخت دستگاه ثابت ارتودنسی می تواند بین 18 ماه تا 3 سال طول بکشد.

نگه دارنده ثابت (Placeholders)

معمولا برای کودکانی که دندان های خود را به دلیل پوسیدگی زودتر از دست می دهند توصیه می شود. نگه‌دارنده های ثابت مانع بسته شدن‌ شکاف لثه بسته می شوند. بنابراین به دندان دائمی اجازه رشد می دهد. البته آنها دارای گزینه های ثابت و متحرک هستند.

در مواردی که دندان های شیری زود از دست می روند، برای جلوگیری از لغزیدن سایر دندان ها به داخل حفره تا زمانی که دندان دائمی بیرون بیاید، از نگهدارنده ثابت ارتودنسی استفاده می شود.

• نصب براکت

به‌کارگیری براکت در ارتودنسی که پرکاربردترین روش است با استفاده از سیم‌ها، براکت و لاستیک صورت می گیرد.براکت ها به دندان می چسبند و سیم ها از براکت ها عبور می کنند و به دندان ها نیرو وارد می شود.به این ترتیب دندان ها به تدریج جابجا می شوند و از قرارگیری صحیح آنها اطمینان حاصل می شود.

درمان ممکن است چندین ماه یا سال طول بکشد و هر ماه تنظیماتی انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که بهبود در دندان ها به میزان دلخواه انجام شده است. براکت‌هایی که به‌تازگی استفاده می‌شوند سبک‌تر هستند و از فلز کمتری تشکیل شده اند. به تازگی به منظور تشویق کودکان و همچنین ایجاد تمایل در بزرگسالان آنها را در رنگ های متنوع و شفاف تولید می‌کنند.

• بریس ویژه ثابت

این دستگاه‌ها نیز به منظور رفع عادت مکیدن انگشت در افراد ساخته شده اند، بریس‌ها را با نوار چسب به دندان ها متصل می کنند.البته پیشنهاد می شود از این مورد به عنوان آخرین گزینه استفاده گردد، زیرا در زمان غذاخوردن باعث ناراحتی افراد می شود.

2_ ساخت دستگاه های ارتودنسی متحرک

دستگاه های ارتودنسی متحرک به دندان نمی چسبند. بیمار می تواند در هر زمان آنها را حذف کند. البته توصیه می شود قبل از غذا خوردن، نخ دندان کشیدن یا مسواک زدن برداشته شوند. دستگاه های متحرک برای اصلاح دندان هایی که تا حدودی کج هستند یا برای رفع مشکلات مکیدن شست در کودکان استفاده می شود. انواع دستگاه های قابل جابجایی عبارتند از:

پلاک های شفاف

ابزاری نازک و پلاستیکی است که به طور خاص برای دندان های بیمار ایجاد شده است. توصیه می شود که دندان های بیمار حداقل به مدت سه هفته با آن پوشیده شود. چنین درمانی دندان ها را هر بار حدود یک میلی متر حرکت می دهد. به خصوص بزرگسالان درمان با پلاک های شفاف را به جای بریس برای دندان های کج ترجیح می دهند.

نگه‌دارنده

در روند ارتودنسی نگه‌ دارنده‌های ثابت و همچنین قابل جابجایی موجود است. معمولاً پس از درمان با بریس از نگهدارنده‌های متحرک استفاده می‌کنند. لازم است ابتدا اطمینان حاصل شود که بافت ها به همان ترتیبی که به آن عادت کرده اند باقی بمانند.

• تراز کننده ها یا الاینرها (بدون درمان براکت)

این نمونه ساخت دستگاه های ارتودنسی رابسیاری از ارتودنتیست ها ترجیح می دهند زیرا براکت و سیمی برای تراز کردن دندان ها وجود ندارد و یک جایگزین خوب برای درمان به روش ثابت می باشد که با چسباندن به براکت های بزرگسالان صورت می گیرد.الاینرها عمدتا شفاف هستند و در مواردی همچون غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن قابل برداشتن هستند.

•  Movable Placeholders

این نمونه از دستگاه ارتودنسی تا حدودی قابلیت‌هایی همچون متغیرهای ثابت دارند. آنها از یک پایه اکریلیک ساخته شده‌اند که بر روی فک جای گرفته می شوند و در پایان فضای خالی بین دندان ها را می تواند به وسیله پلاستیک یا سیم پر کند.

• ساخت دستگاه های ارتودنسی پیشرفته برای تغییر موقعیت فک

این دستگاه‌ها که اسپلینت نیز نامیده می شوند بر روی فک های بالایی یا پایینی قرار می گیرند و به باز و بسته شدن فکها در وضعیتهای مناسب کمک بیشتری می کنند. آن ها همچنین جهت اصلاح برخی اختلالات همچون (مفاصل گیجگاهی فکی) کاربرد دارند.

ضربه گیر لب و گونه: این گونه از دستگاه‌های ارتودنسی لب و دندان را به عقب هدایت می کند و از ورود لبها و گونه مابین دندان جلوگیری می کند. درواقع ماهیچه‌های لب و گونه‌ها باعث وارد شدن نیرو به دندان ها شده و ضربه گیرها می توانند این نیرو را قطع کنند.

• منبسط‌ کننده فک

وسیله ای است که امکان انبساط فک بالا را فراهم می کند. از یک ماده پلاستیکی ساخته شده است که روی کام قرار می گیرد. به لطف نیروی اعمال شده توسط پیچ ها، استخوان زیر کام حرکت می کند و باز می شود.

• تقویت کننده های متحرک

این دستگاه  برای ثابت نگه داشتن دندان ها در جای خود و همچنین ممانعت از بازگشت آن ها به همان شرایط اولیه بعد از پایان درمان به کار برده می شوند. علاوه بر این با کمی تغییرات از آنها برای ترک دادن عادت مکیدن شست در افراد استفاده می کنند.

• هدگیر

وسیله ای است که توسط یک بند در پشت سر و یک سیم فلزی به سمت جلوی سر متصل می گردد. هدگیر باعث کند شدن رشد فک بالا می شود و دندان های خلفی را نیز سر جای خودشان نگه می دارد و در عین حال به دندان های جلویی این اجازه را می دهد که به سمت عقب حرکت کنند.

درمان های ارتودنسی پیشرفته

با توجه به اینکه زیبایی شناسی دندان‌ها در بیماران اهمیت زیادی پیدا کرده است، امروزه نیاز به باندهای ارتودنسی در بکارگیری دستگاه های ارتودنسی به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. در عوض، دندانپزشکان هنگام چسباندن براکت ها به دندان ها از چسب های مخصوص استفاده می کنند. همچنین نوارهای الاستیک رنگارنگ طراحی متفاوتی به بریس ها می بخشد.

تصویربرداری سه بعدی، طراحی لبخند به کمک رایانه و فناوری‌های روباتیک مدرن برای دستیابی به عملکرد بالا در درمان ارتودنسی استفاده می‌شود. شبیه سازی لبخند با تکنولوژی بالا برای طراحی لبخند مجازی استفاده می شود.

دندان های کج، مشکلات فک یا بسته شدن ضربدری دائمی نیستند. با درمان ارتودنسی می توانید به دندان های سالم و لبخندی که آرزویش را دارید برسید. دندانپزشک شما تعیین می کند که کدام گزینه درمانی برای شما بهترین است.

چرا مشکلات ارتودنسی ایجاد می شوند و چگونه درمان می شوند؟

اختلالات مربوط به فک ها (مانند فک پایین قدامی یا خلفی) معمولا ارثی هستند. در این حالت روش درمان و تصمیم برای ساخت دستگاه‌های ارتودنسی با توجه به سن بیمار انجام می شود. اگر بیمار در سنین نوجوانی باشد و فک پایین یا فک بالایی او عقب باشد، می توان با روش های ارتودنسی آن را درمان کرد.

اگر بیمار بالغ باشد، اختلالات اسکلتی شدید با همکاری ارتودنسی-جراحی درمان می شود. ناسازگاری فک ممکن است به دلیل اختلال در عملکرد (مانند تنفس دهان) رخ دهد. در بیماری که از طریق دهان نفس می کشد، فک بالا معمولاً به شکل V است زیرا باریک می ماند.

عاداتی مانند استفاده طولانی مدت از پستانک یا شیشه شیر، مکیدن انگشت شست، جویدن ناخن و … باعث اختلالات ارتودنسی می شود. این عادات باید هر چه زودتر درمان شوند (سنین 7-10). بنابراین، از تغییر شکل اسکلتی که با استفاده از یک وسیله ساده تأثیر نامطلوب خواهد داشت، جلوگیری کنید. اگر این عادات در سنین پایین تشخیص داده شوند، می توان با استفاده از برخی وسایل عادت شکن از آنها پیشگیری کرد. تنگی اسکلتی در فک بالا با کمک دستگاه های ارتودنسی قابل درمان است.

گاهی اوقات فرد اندازه استخوان فک را از یکی از والدین و اندازه دندان ها را از دیگری به ارث می برد. اگر فک بزرگ و دندان کوچک باشد، دندان ها از هم فاصله دارند. بزرگتر بودن زبان بیش از حد معمول و وجود حفره های دندان کشیده شده در دهان نیز باعث ایجاد فاصله بین دندان ها می شود. اگر استخوان فک کوچک و دندان ها بزرگ باشند، دندان ها در فک قرار نمی گیرند و شلوغی ایجاد می شود.

یکی دیگر از دلایل کج شدن دندان ها، از دست دادن زودهنگام یا دیررس دندان های شیری است. هر دندان شیری زمان افتادن دارد. به عنوان مثال اگر دندان شیری که در 10 سالگی باید بیفتد در 8 سالگی بیفتد، دندان های دائمی در دهان به این فضا می لغزند و دندانی که باید بیرون بیاید نمی تواند جایی برای خود پیدا کند. در این صورت این دندان در خارج یا داخل قوس دندانی رشد می کند و یا در مواردی نهفته باقی می ماند.

دوره درمان ارتودنسی چیست؟

مدت زمان درمان بعد از ساخت دستگاه های ارتودنسی با توجه به سن بیمار، شدت مشکل و تکنیک درمانی که باید اعمال شود متفاوت است. با این حال، پیگیر بودن بیمار مهم ترین عامل در دوره درمان است.

اگر بیمار به طور مرتب سر نوبت بیاید، از مراقبت های دهان و دندان خوبی برخوردار باشد، براکت ها و سیم ها را مکرر نشکند، دستگاه، لاستیک و غیره سالم می مانند. در صورت استفاده صحیح، درمان در حداقل زمان کامل می شود.

اگر برنامه ریزی به خوبی انجام شود و بیمار رضایت داشته باشد، حتی در شدیدترین موارد، طول درمان نباید بیش از 2.5 سال باشد. میانگین مدت درمان 1.5 سال است. از سوی دیگر، درمان هایی وجود دارد که در عرض 1 سال به پایان می رسد.