دندان قروچه در کودک (که با نام “بروکسیزم” نیز شناخته می‌شود)، عارضه‌ای نسبتاً شایع در بین کودکان پیش از سن مدرسه می‌باشد. بروکسیزم، چه قفل شدن دندانها در بیداری و چه دندان قروچه کردن در خواب، با استرس و اضطراب مرتبط می باشد.
اکثر کودکان به هنگام خواب دندان قروچه می‌کنند و این مشکل اغلب در حدود سن ۳ سالگی ایجاد می گردد (البته امکان دارد زمان شروع این مشکل زودتر و حتی در سن یک‌سالگی باشد).
برای بیشتر کودکان این عادت کوتاه‌مدت می باشد و بیشتر موارد آن تا سن ۶ سالگی از بین خواهند رفت. با این حال بعضی از کودکان تا سنین بالاتر نیز این عادت را خواهند داشت و حتی امکان دارد بعضی از آن‌ها تا نوجوانی و بزرگ سالی نیز درگیر دندان قوروچه باشند.
علت دندان قروچه در کودک
دندان قروچه در کودک هیچ علت شناخته‌شده‌ای ندارد، با این حال تحقیقات انجام‌شده در طی چندین سال توانسته علت‌های احتمالی آن را مشخص نماید. بعضی از این علت ها روانشناختی بوده و بعضی دیگر فیزیکی می‌باشند.
دلایل فیزیکی دندان قروچه
از جمله علت فیزیکی دندان قروچه در کودک می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
درد
در اثر بیماری‌هایی مانند عفونت گوش و یا در اثر دندان درآوردن کودک، کودکان امکان دارد به عنوان راهی برای کاهش درد خود، دندان قروچه کنند. این کار مانند ماساژ دادن یک عضله‌ی دردناک به طور موقت درد راه در آن ها کاهش می دهد.
مال اکلوژن
بی‌نظمی دندانها در فک پایین یا بالا (که به آن “مال اکلوژن” نیز گفته می‌شود).
مشکلات سلامتی
این عارضه می‌توانند از کمبودهای غذایی و کمبود آب بدن تا آلرژی‌ها و حتی انگل کرمک متفاوت باشند.
بعضی از کودکانی که مشکل بیش‌فعالی دارند نیز امکان دارد به بروکسیزم مبتلا باشند. همینطور کودکان مبتلا به فلج مغزی و کودکانی که از برخی داروهای بخصوصی استفاده می کنند نیز امکان دارد به دندان قروچه دچار گردند.
علت روانشناختی
علت روانشناختی دندان قروچه کردن در کودک، اضطراب و استرس می‌باشند. در کودکان امکان دارد این استرس اغلب فشار عصبی و یا خشم، در اثر یک تغییر در روند زندگی و داشتن امتحان در مدرسه (خواهر و برادر جدید و یا عوض شدن معلم مدرسه) ایجاد گردد. حتی جروبحث با خواهر و برادر و والدین می‌تواند به حدی استرس زا باشد که سبب ایجاد قفل شدن فک یا دندان قروچه در کودک گردد.
علائم دندان قروچه در کودک
علائم و نشانه‌های دندان قروچه به شرح زیر هستند:
- شنیدن صدا از دهان فرد در هنگام خوابیدن وی
- سردرد، درد فک یا درد در ناحیه گوش
- درد دندان به خصوص بعد از بیدار شدن از خواب
- درد یا سفتی در نواحی گوناگون صورت و شقیقه‌ها بعد از بیدار شدن از خواب
- درد یا سفتی در ناحیه فک در زمان جویدن غذا به خصوص در هنگام خوردن صبحانه
- فشار دادن دندانها به هم در زمان عصبانیت، تشویش یا ناراحتی
- حساس شدن دندانها
- ترک‌خوردگی یا تراشیدگی مینای دندان
- ایجاد برآمدگی در بافت گونه در نتیجه گاز گرفتن آن
- لق شدن دندانها
درمان دندان قروچه در کودک
به صورت کلی، قفل شدن فک یا دندان قروچه در کودک مشکل مهمی به شمار نرفته و نیازی به درمان ندارد (چرا که تا پیش از درآوردن دندانهای دائمی، این عادت در اکثر کودکان از بین می‌رود).
چنانچه تصور می‌کنید که کودک شما به بروکسیزم مبتلاست، می‌توانید یک نوبت معاینه تعیین نموده و او را برای درمان و تشخیص نزد دندانپزشک ببرید. چنانچه بروکسیزم با مشکلات مربوط به دندان مرتبط باشد، دندانپزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا امکان دارد این مشکل، به مشکلات جدی‌تری به عنوان مثال شکستگی یا ساییده شدن مینای دندان منجر گردد.
تراز فک
دندان‌پزشکان احتمالاً موقعیت فک را با کمک ارتودنسی اصلاح خواهند نمود. در مواردی که موقعیت فک کودک شما نامناسب باشد، امکان دارد دندانپزشک از عمل جراحی فک استفاده نماید.
روکش و پل دندانی
در موارد حاد، امکان دارد نیاز باشد تا دندانپزشک از روکش یا پل دندان استفاده نموده و سطوح دندان شما را کاملا اصلاح نماید. شما با مراجعه به دندانسازی نیز می توانید این مشکل را بهبود بخشید.
درمان دندانهای حساس
بروکسیزم می‌تواند سبب ساییده شدن دندانهای شما شده و حساسیت دندانها را افزایش دهد. برای حل این مشکل از نایت گارد می توانید کمک بگیرید، لابراتوار دندانسازی اسپید با کمترین قیمت و بیشترین کیفیت می تواند برای شما یا فرزندتان نایت گارد منحصر به فرد طراحی کند و بسازد.
وسایل محافظتی دهان
وسایل محافظتی که به آن‌ها گاردهای شبانه یا نایت گارد گفته می‌شود، وسایلی محافظتی مانند براکت های ارتودنسی‌اند که دندانهای فک پایین یا بالا را می‌پوشانند. این گارد می‌تواند دندانهای کودک شما را در مقابل فشار ناشی از دندان قروچه در کودک یا قفل شدن فک محافظت نموده و از ساییده شدن دندانهای آسیا بر روی یکدیگر جلوگیری نماید. دو نوع گارد وجود دارند:
امکان دارد دندانساز یک گارد محافظتی مخصوص را برای کودک شما بسازد که شب هنگام درون دهان قرار گرفته و از دندان قروچه در کودک و درد بعد از آن جلوگیری می‌نماید. این کار می‌تواند از آسیب بیشتر به دندانها جلوگیری نماید. در بعضی از موارد، این کار می‌تواند به اصلاح موقعیت ماهیچه ها و دندانهای کودک شما نیز کمک نماید.
می‌توانید یک گارد بزرگ‌تر و آماده را از داروخانه خریداری نمایید. چه از گاردهای سفارشی بکارگیری نمایید و چه گارد خود را به طور آماده تهیه نمایید، مهم می باشد که این وسایل از دندانهای شما به خوبی مراقبت نموده و اجازه دهند شما به هنگام شب به خوبی بخوابید.
درمان خانگی دندان قروچه در کودک
قبل از اقدام به هرگونه درمان خانگی برای درمان دندان قروچه در کودکان، مهم است که به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید تا اطمینان حاصل شود که مشکل واقعی چیست و روش درمان مناسب چیست. با این حال، تا زمان مراجعه به پزشک، می‌توانید برخی از اقدامات خانگی زیر را انجام دهید:
تسکین درد با استفاده از داروهای ضد التهاب
در صورتی که کودک شما درد دارد، می‌توانید داروهای ضد درد و ضد التهاب مناسب برای سن کودکان را به او بدهید. اما قبل از استفاده از هر نوع دارویی، حتماً با پزشک کودکان مشورت کنید.
استفاده از کمپرس یخ
قرار دادن یک کمپرس یخ یا یک قطعه کوچک یخ روی منطقه دردناک می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند. اما مهم است که از مستقیم قرار دادن یخ بر روی دندانهای کودک خودداری کنید، بلکه آن را بر روی پوست بیرونی منطقه دندانها قرار دهید.
حفظ بهداشت دهانی
اطمینان حاصل کنید که کودکان شما دهان خود را به دو صورت منظم و کافی مسواک بزنند و از انجام اقدامات بهداشت دهانی منظم اطمینان حاصل کنید.
تغذیه مناسب
تغذیه سالم و مناسب برای کودکان می‌تواند به سلامت دهان و دندانها کمک کند. از مصرف غذاهایی که شکر و اسیدهای قوی دارند، مثل شیرینی، نوشیدنی‌های گازدار و آب نبات خودداری کنید.
استراحت
اطمینان حاصل کنید که کودک شما استراحت کافی داشته و از فعالیت‌های فشرده خودداری می‌کند. استراحت کافی می‌تواند به بهبود سریع‌تر درمان کمک کند.
همچنین، برای درمان دندان قروچه در کودکان، ممکن است نیاز به اقدامات درمانی حرفه‌ای دندانپزشکی باشد، از جمله استفاده از مواد حشوی یا درمان‌های جراحی. بنابراین، در صورتی که مشکل ادامه دارد یا شدت مشکل زیاد باشد، بهتر است بدون تأخیر به پزشک دندانپزشک مراجعه کنید.